Ons islamitische geloof dringt aan om aandacht te besteden aan taharah (reinheid) van het lichaam, kleding en de ruimte. De reinheid wordt binnen ons geloof gezien als een voorwaarde voor de geldigheid van onze aanbiddingen en als de sleutel tot een goed leven. Reinheid is één van de aspecten van onze islamitische beschaving en één van de deugden van onze ware geloof. Taharah wordt in de islamitische fiqh als volgt verdeeld:
- 1e: taharah al-hadath,
- 2e: taharah al-khabath,
- 3e en 4e: een kleine en een grote taharah,
- 5e: taharah door middel van water,
- 6e: en taharah door middel van aarde of steen, (Aardse taharah), wat ook wel tayyammum wordt genoemd.
Fysieke en spirituele reinheid
Taharah al-hadath wordt verdeeld in kleine en grote hadath. De kleine hadath wordt veroorzaakt door de natuurlijke uitscheiding zoals urine, ontlasting en wind. Hierdoor dienen we de kleine wassing (‘al-Woedoe”) te verrichten. De grote hadath is het gevolg van een geslachtsgemeenschap of menstruatie of kraambloeding. Deze vereisen namelijk een grote wassing (ghusl). Taharah al-khabath betekent het verwijderen van fysieke onreinheden zoals bloed, ontlasting en urine die zich op het lichaam of op de kleding of in de ruimte bevinden. Naast het fysieke taharah (fysieke reinheid) hebben we ook taharah al-m’nawayyah (morele reinheid). Deze betekent onder andere dat we ons niet schuldig maken aan:
- shirk (polytheïsme),
- hypocrisie,
- arrogantie,
- roddelen
- en haat.
Morele reinheid betekent dat we onszelf van leugens, roddels, fraude en meineed zuiveren. Allah s.w.t. heeft rekening gehouden met onze mogelijkheden en onze gezondheid. Daarom heeft Hij s.w.t. ons toegestaan, in het geval dat wij niet in staat zijn om het water te kunnen gebruiken door ziekte of door gebrek aan water zelf, tayammum te verrichten in plaats van de wassing. Allah s.w.t. heeft deze rituelen van taharah in het volgende Koranvers beschreven. Hij s.w.t. zegt: «O jullie die geloven! Wanneer jullie je voor de salaat opstellen, was dan uw gezichten, uw handen tot de ellebogen, wrijft over jullie hoofden en wast jullie voeten tot de enkels. Als jullie in staat van djanaabah zijn, was jullie dan. Als jullie ziek zijn of op reis of als een van jullie ontlasting heeft gehad of als jullie intiem contact hebben gehad met jullie vrouwen en jullie vinden geen water, verricht dan Tayyammun met wat op de aarde zich bevindt en wrijft daarmee over jullie gezichten en handen. Allah wenst jullie niet iets hinderlijks op te leggen, maar Hij wenst jullie slechts rein te maken en Zijn genade aan jullie volledig te bewijzen. Hopelijk zullen jullie dankbaar zijn» 5/6. Dit nobele Koranvers toont aan ons de esthetiek van de islam op het gebied van de reinheid. Het benadrukt ook het belang van fysieke en spirituele reinheid. Reinheid is een symbool voor schoonheid, deugd en vitaliteit. Het is een menselijke noodzaak en religieuze verplichting. Reinheid maakt een deel uit van de verdiensten van ons islamitische geloof en een daad van aanbidding die ons naar de nabijheid van Allah s.w.t. leidt.
Onreinheid
In de volgende hadieth bevestigde sayyidoena Mohammed ﷺ dit concept als volgt. Hij zei: «Reinheid is de helft van al-imaan (het geloof)» Moslim. Degene die zijn lichaam, kleding en ruimte reinigt, straalt een mooie en voortreffelijke impressie van zichzelf uit. In verschillende hadieths richt sayyidoena Mohammed ﷺ onze aandacht op het gevaar van an-najaasah (onreinheid) zoals ontlasting, urine en bloed. De medische bronnen bevestigen ook dat an-najaasah een belangrijke voedingsbron voor infecties is en de belangrijkste oorzaak van verschillende ziekten. In de volgende hadieth richt sayyidoena ﷺ onze aandacht op het voorkomen van mogelijke infecties. Hij ﷺ zei: « Wanneer één van jullie ontwaakt uit zijn slaap, dan moet hij zijn handen niet in de wateremmer steken voordat hij die drie keer wast, want hij weet niet wat hij met zijn handen tijdens zijn slaap heeft gedaan» Moslim. Een besmette hand is één van de meest voorkomende manieren die de ziekten kunnen overdragen. Daarom is handen wassen de eerste stap om de samenleving te beschermen tegen epidemieën en ziekten. Gewoonten zoals het wassen van handen helpen bij het beperken van de verspreiding van infecties in het lichaam van het individu en in de samenleving.
Het wassen van de handen is een voorbeeld van een goede gewoonte die we onszelf moeten aanleren. Om onze gezondheid te kunnen beschermen, heeft sayyidoena Mohammed ﷺ ons geleerd om de linkerhand te gebruiken voor persoonlijke hygiëne en de rechterhand rein te houden voor eten, handen te schudden en voor aanbidding. Ummuna ‘Aicha zei: «De gezant van Allah gebruikte zijn rechterhand voor zijn rituele wassing en eten en zijn linkerhand voor toilet en alles wat verwerpelijk is» Aboe Daoud. In het bestuderen van al-koran al-kariem en de uitspraken van sayyidoena Mohammed ﷺ zien we dat de islamitische leer rijk is aan preventieve richtlijnen. Deze richtlijnen komen overeen met de moderne medische aanbevelingen. Het wassen van de handen leidt tot het verwijderen van vetten en de geur ervan, die de insecten met of zonder gifstoffen aantrekken. Door de handen te wassen, bijvoorbeeld na het gebruiken van het toilet, vóór en na het eten en na het schudden van de handen van anderen, wordt het risico op infecties en verspreiding ervan aanzienlijk minder.
Preventie en bescherming van de persoon en de samenleving
Sayyidoena Mohammed ﷺ verwijst in de volgende hadieth naar deze betekenissen als volgt: «Wie sliep met vet aan zijn handen en zijn handen niet waste, dan moet hij de schuld alleen aan zichzelf geven als hem hierdoor iets overkomt» Aboe Daoud. De islam heeft al-istinjaae als één van de preventieve waarden voorgeschreven om vroegtijdig infecties tegen te gaan. Istinjaae betekent dat na het toiletbezoek de resten van ontlasting en urine met water gewassen moeten worden. Het verwijderen van an-nadjaasah (de resten van ontlasting en urine) met water beschermt ons tegen ziekten en vooral infectieziekten. Aboe Hurairah, moge Allah tevreden met hem zijn, zei: dat « wanneer de profeet ﷺ het toilet wilde bezoeken, ik hem water bracht in een emmer of in een zak van leer en hij zich daarmee waste» Aboe Daoud.
De islamitische waarden leren ons ook respect te tonen voor de gevoelens van onze medemens en hen te beschermen tegen ziekten. In verschillende heilige teksten wordt nadrukkelijk aanbevolen om onreinheid (urine en ontlasting en bloed) niet te doen in de openbare ruimtes. In deze context zei sayyidoena Mohammed ﷺ: «Bescherm uzelf tegen de twee zaken die vervloeking veroorzaken. Ze zeiden: O gezant van Allah! wat zijn deze twee zaken die vervloeking veroorzaken? Hij zei: degene die zijn toiletbehoefte op de weg waar mensen lopen of in de schaduw waar ze zitten doet » Moslim. Al-Koran al-kariem en de profetische hadieth staan vol met algemene richtlijnen die aandringen op reinheid. In al-Koran al-kariem staat: «Allah bemint hen die zich berouwvol tot Hem keren en bemint hen die zich reinigen» 2/222. Tot slot, de aanbevelingen van sayyidoena Mohammed ﷺ omvatten alles wat tot het gezonde leven kan leiden. In één van zijn uitspraken benadrukte hij de schoonheid als volgt: «Er zijn vijf aangeboren kenmerken die deel uitmaken van al-fitrah: besnijdenis, schaamstreek scheren, okselhaar verwijderen, nagels en snor knippen» Bochari.