De Koran al-kariem besteedt aandacht aan het belang van de wetenschap. Vanaf het begin is er een uitzonderlijk kader gevormd: Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen religieus en seculier, noch tussen spiritueel en materieel. Maar de Koran omvat alle onderwerpen van het leven en het Hiernamaals. De islam dringt erop aan om de wetenschap die de menselijke beschaving bevordert te stimuleren en ook datgene waardoor de mens de moeilijkheden van het leven kan verlichten en uit de duisternis van onwetendheid tot het licht van kennis kan komen. Het eerste vers van de Koran dat het hart van sayyidoena Mohammed v.z.m.h. raakte, is een vers dat leren en kennis stimuleert. Allah s.w.t. zegt: «Lees voor in de naam van Jouw Heer, Die heeft geschapen. Hij heeft de mens geschapen uit een bloedklonter. Lees voor! Jouw Heer is de edelmoedigste. Die onderwezen heeft met de pen. Hij heeft de mens onderwezen wat hij niet wist» 96/1-5. Door kennis maakt de mens vorderingen in het leven en daardoor zal het gevoel van bewondering voor de Schepper alleen maar toenemen. Dankzij kennis heeft Allah s.w.t. de geleerden hun waardigheid gegeven en zij zullen getuigen van Zijn eenheid. Allah s.w.t. zegt hierover: «Allah getuigt dat er geen God dan Hij en ook de engelen en zij die de kennis bezitten, standvastig in de gerechtigheid» 3/18. Onze voorouders hadden grote bewondering voor de wetenschap en voor de geleerden. Daardoor hebben zij zich in verschillende wetenschappelijke thema’s verdiept, zowel in de theologie als in de natuurwetenschap. De moslims waren een belangrijke schakel in het beschermen van de wetenschap tegen de vernietiging. Zij hebben veel inspanningen verricht om de wetenschap verder te ontwikkelen en over te dragen aan volgende generaties. In de tijd dat de wetenschappers werden vervolgd in verschillende delen van de wereld, hebben de moslimgeleerden het erfgoed van de Griekse kennis verzameld, vertaald en beschermd totdat deze weer naar westen in een beter jasje is teruggekomen.

De Koran als inspiratie voor onderzoek en wetenschap

Geïnspireerd door de Koran en de noodzaak van het bepalen van de gebedstijden, de richting van de Ka’ba en het begin van de nieuwe maansikkel, heeft Jaber bin Hayyan (721-815) algebra ontwikkeld. Na hem kwam Mohammed ben Moussa al-Khawarizmi (781-847) (uitvinder van de logaritme) en heeft Jaber ibn Aflah al-Ashbily (1100-1150) één van de sterrenkijkers ontwikkeld. In 980 is de meest prominente medicus, ibn Sina (980-1-37) geboren. Een van zijn beroemdste boeken was de geneeskundewet, die gedurende zeven eeuwen het belangrijkste studieboek was op het gebied van de geneeskunde. Dit boek was de ruggengraat van het geneeskundeonderwijs, ook in Europa tot het midden van de zeventiende eeuw. Geïnspireerd door de islam werden zowel spirituele als psychologische, filosofische en astronomische onderwerpen aan het licht gebracht. In de beschaving die door de inspiratie van de Koran is opgericht, werden de rede en de natuurwetenschap gebruikt om het bestaan van Allah s.w.t., de menselijke ziel en natuurverschijnselen te bestuderen. Het volgende vers heeft de moslimgeleerden geïnspireerd om het één of ander te bestuderen: «Op de aarde zijn er tekenen voor hen die vast overtuigd zijn en in jullie zelf. Hebben jullie dan geen inzicht» 51/20-21. Allah s.w.t. legt in de Koran uit dat rondreizen met onze gedachten over het universum, over de schepselen en de natuurverschijnselen de weg naar de kennis is. In de Koran staat: «Reist op de aarde rond en kijkt hoe Hij met de schepping is begonnen. Vervolgens laat Allah de laatste schepping ontstaan. Allah is almachtig» 29/20. Zo roept de Heilige Koran de mensen op om zich over de schepping te gaan bezinnen, zodat hun inzicht breder wordt en hun gedachtegoed verlicht . Hun gedachten zullen verlicht worden door kennis en hun harten door het geloof in Allah, de Almachtige.

Geleerden respecteren en vrezen de schepper

Kennis van de verborgenheden van het universum laat de mens groeien in de rang van het geloof. Wanneer de verborgenheden van de eigen beweging van de sterren zichtbaar worden voor de mens en de nauwkeurigheid van de samenstelling van menselijke organen, dan zal hij zich verplicht voelen om zich te onderwerpen aan de grootheid van Allah, de Almachtige. In de Koran staat: «Allah wordt slechts gevreesd door de geleerden onder Zijn dienaren» 35/28. De getrouwe geleerden kunnen Allah s.w.t. leren kennen door middel van de krachten die zich in het universum voordoen. Daardoor verhoogt Hij hun waardigheid, zowel in dit leven als in het Hiernamaals. In deze context zegt Allah, de Almachtige: «opdat Allah aan hen die uit jullie midden geloven en aan wie de kennis is gegeven hogere rangen geeft» 58/11. In de Koran al-kariem lezen we verzen die over de lagen van de aarde spreken, verzen over embryologie, verzen over het universum en verzen die over sociologie spreken. De vroege moslims waren zich bewust van de doeleinden van de Heilige Koran. Aan de hand van de oproep van Allah –«Reist op de aarde rond en kijkt hoe Hij met de schepping is begonnen»– begonnen zij met wetenschappelijke onderzoeken. Door het belang van de wetenschap heeft Allah s.w.t. in veel verzen van de Koran zowel de wetenschap als het geloof samen in een vers genoemd. Want het geloof voedt het hart en de wetenschap voedt de rede en daardoor vernieuwt men zijn kracht, krijgt innerlijke rust en versterkt zijn wil en vasthoudendheid.

Foto van Syed Aoun Abbas