Elke daad die we verrichten, beïnvloedt onze ziel positief of negatief. De daad trekt onze ziel geleidelijk naar het goede of naar het kwade toe. Door herhaling wordt een handeling vastgelegd in ons onbewuste geheugen. Herhaling van een handeling of van een woord is de taal van de onbewuste geest. De onbewuste geest onthoudt vooral de emotionele ervaring sterk. Aandacht voor morele dimensies van de mens is essentieel. Morele dimensies zijn belangrijke fundamenten waarop een samenleving zich kan ontwikkelen. Een dichter zei:
Samenleving is afhankelijk van haar moraliteit wanneer haar moraal wegvalt, valt zij ook weg.
Morele dimensies zijn de basis voor alle goedheid en de remedie voor alle soorten fouten. Moraal is de onzichtbare kracht die het spirituele- en fysieke leven van het individu en van de samenleving reguleren. Onze persoonlijkheid is niet compleet alleen met kennis, maar daarvoor hebben we een duidelijke levensvisie nodig. In de ban van een levensvisie kunnen we ons leven vol van betekenis leiden. Wij mensen zijn verantwoordelijk tegenover Allah s.w.t. en tegenover onze samenleving. Wij zijn verantwoordelijk voor elke daad die we begaan zowel in het geheim als in het openbaar. In de Koran al-Kariem staat: «Hij kan geen woord uitspreken zonder dat er een surveillant is» 50/18. Al onze daden worden vastgelegd in een boek die we op de dag des oordeels in ontvangst zullen nemen. Allah s.w.t. zegt: «Zij zullen zeggen: Wee ons, wat is er met dit boek dat niets kleins en niets groots weglaat» 18/49. Voor ieder die de Koran al-Kariem bestudeert, wordt duidelijk dat een van de belangrijke missies van de profeten v.z.m.h. is om de ziel van mensen spiritueel te voeden en morele waarden bij hen te brengen. In de Koran staat: «De goede daad en de slechte daad zijn niet gelijk; beantwoord die met iets dat beter is, dan zal degene met wie je in vijandschap bent als een trouw persoon worden» 41/34. Dit vers toont een effectieve manier om met een tegenstander om te gaan. Het laat ons ook zien het belang van geduld bij uitdagingen, wijsheid van de rede bij gebeurtenissen en flexibiliteit bij onenigheden. Een van de grote problemen in onze samenleving is haat tussen vrouw en man die gescheiden zijn, haat tussen familieleden, haat tussen buren en haat tussen samenlevingen. Al-Koran al-Kariem heeft ons een manier gegeven om om te gaan met de haat die in onze samenleving heerst. Dat is om geschillen te behandelen met vergeving en verdraagzaamheid en niet met wraak en haat. Vergeving zorgt ervoor dat wij in vrede met anderen zullen leven en verlossen onszelf van hardnekkig piekeren. Daardoor kunnen we rust in ons hoofd krijgen en veel voordelen benutten zowel voor onze psychische als fysieke gezondheid. Allah s.w.t. zegt: «Zij die geduldig volharden in hun verlangen naar het aangezicht van hun Heer, de salaat verrichten, in het geheim en openbaar bijdragen geven van wat Wij hun voor hun levensonderhoud gegeven hebben en met het goede het slechte afweren. Zij zijn degene voor wie er de goede eindbestemming is» 13 /22. In het volgende gedicht laat imam al-Shafi’i, moge Allah hem genadig zijn, ons het belang zien van het vergeven:
Toen ik vergaf en niemand haatte heb ik mezelf verlost van zorgen van vijandschap.
Imam al-Shafi’i
Het boek van Onze Heer is het licht voor degenen die er verlichting door zoeken, wijsheid voor degenen die een beslissing moeten nemen en onfeilbaar voor degenen die zich eraan vasthouden. Het belangrijkste wat iedere persoon bezighoudt is zijn toekomst en zijn lot. De handelingen van een persoon beïnvloeden zijn toekomst en bepalen de mate waarin geluk of ellende hem ten deel vallen. Het succes van een persoon in zijn leven wordt verbonden met zijn morele waarden. Waarden die zijn of haar sociale banden versterken en hem of haar beschermen tegen afglijden in de afgrond van ondeugden. Allah s.w.t zegt: «Tot jullie is van Allah een Licht en een duidelijk Boek gekomen. Allah leidt daarmee wie Zijn welgevallen navolgen op de wegen van vrede, brengt hen met Zijn toestemming uit de duisternis naar het licht en leidt hen op een juiste weg» 5/15-16.
