Elke persoon beschikt over verschillende gevoelens. Deze beïnvloeden zijn omgang met zichzelf en met anderen. Alle menselijke waarnemingen worden beïnvloed door gevoelens. Gevoelens hebben een belangrijke functie in het menselijk leven. Psychologen hebben als volgt geprobeerd de gevoelens van de mens te identificeren: vreugde en verdriet, veiligheid en angst, rust en woede, bescheidenheid en arrogantie, waardigheid en vernedering, liefde en haat. Gevoelens worden vaak verdeeld in positieve en negatieve. In feite vormen positief en negatief niet de essentie van onze gevoelens: onze omgang met gevoelens en onze kijk daarop kunnen deze positief of negatief maken. Gevoelens worden alleen dan een probleem wanneer ze ongedisciplineerd en onevenwichtig worden. In zo’n geval veranderen gevoelens in wangedrag en haat. Gevoelens kunnen lichaam en geest behoorlijk beïnvloeden. U kunt gevoelens vergelijken met een medicijn dat geneest als het correct wordt gebruikt en schaadt als de vereiste dosering overschreden wordt. Elke persoon drukt op zijn eigen manier emoties uit. Gevoelens spelen een belangrijke rol bij het beschermen of verwoesten van het menselijk leven. Als we bijvoorbeeld het gevoel van haat nemen: haat is een van de gevoelens die uit woede jegens een persoon of een situatie voortkomt. Woede is een van de gevoelens die iemands leven in één ogenblik in permanente ellende kan veranderen. Hoeveel familiebanden worden er verbroken, gezinnen en huwelijken die uit elkaar vallen, burenruzies die ontstaan, doden die vallen en landen die vernietigd worden, alleen vanwege het gebrek aan beheersing van gevoelens. We lezen in de Hadieth boeken dat sayyidoena Mohammed v.z.m.h. de man die snel boos werd, heeft geadviseerd om zijn woede onder controle te houden. Aboe Hurayrah zei dat « Een man vroeg aan de Profeet v.z.m.h. advies, waarop de Profeet v.z.m.h. tot drie keer toe tegen hem zei: Word niet boos» Bochari. Sayyidoena Mohammed v.z.m.h. adviseerde de betreffende man om weg te blijven van de oorzaken die hem tot woede zouden kunnen brengen. Woede kan zowel het religieuze als het wereldse leven bederven. In het verhaal van Yunus v.z.m.h. geeft de Heilige Koran ons een les over de consequentie van negatieve gevoelens. «En Tha Noen, toen hij kwaad wegging en meende dat Wij geen macht over hem hadden» 21/87. Toen hij de slechte gevolgen van zijn negatieve gevoelens besefte, werd hij zich bewust van de genade van zijn Heer. Vervolgens toonde hij berouw. «En hij riep in de duisternis: is er geen God dan U. U zij geprezen! Ik was een van de onrechtplegers» 21/87. Allah’s vergeving heeft hem opnieuw gereinigd en een nieuwe toekomst voor hem geopend. «Toen verhoorden Wij hem en redden hem uit de nood» 21/87. De vraag is: is er dan woede die niet als negatief wordt gekenmerkt en ook niet tot bederf van het religieuze en wereldse leven leidt? Ja, woede kan ook fungeren om een onrechtvaardige situatie in goede banen te leiden.
De rol van gevoelens in onze relaties
Onze relaties zijn gekoppeld aan onze gevoelens. Het zijn gevoelens die ons vitaliteit en liefde geven of somberheid en haat bezorgen. Liefde is een van de belangrijkste gevoelens in ons leven. Het is een mooi gevoel, dat aangename gevoelens in het lichaam verspreidt en rust in de ziel laat oprijzen. De gerustgestelde ziel rust bij Allah s.w.t. en zijn leer en geeft gehoor aan de volgende onsterfelijke oproep: «O ziel die rust gevonden heeft. Keer tevreden en met welgevallen terug naar jouw Heer. En treed binnen te midden van Mijn dienaren. En treed binnen in Mijn Paradijs» 89/27-29 . Liefde zorgt er ook voor dat iemand zijn geliefde dient zonder zich moe of verveeld te voelen. Positief gevoel geeft het leven grote waarde en een diepe betekenis. Door de grootheid van de liefde zei Allah s.w.t. over degene die liefde als karaktertrek hebben het volgende: «Zij die wederzijdse liefde hebben omwille van Mijn Glorie, zij zullen stoelen van licht hebben en zullen worden bewonderd door de profeten en de martelaren» Tirmithi. Als Allah s.w.t. in het hart van de moeder geen gevoelens van liefde en barmhartigheid voor haar baby had ingeplant, dan zou zij het kind vanwege de intensiteit van de pijn van zwangerschap en bevalling pijn gaan doen. Deze gevoelens die Allah s.w.t. in de mens heeft geschapen zijn de motor die ervoor zorgt dat de ouders zich verheugen over de komst van hun kind en delen in zijn geluk. In de Koran staat: «En Wij openbaarden aan de moeder van Moessa: zoog hem en wanneer jij bang voor hem bent, werp hem dan in de zee en wees niet bang en niet bedroefd. Wij brengen hem naar jou terug en Wij maken hem tot een van de gezondenen» 28/7. Gevoelens domineren veel aspecten van ons leven, of we er ons van bewust zijn of niet. Beheersing van gevoelens is de basis van het evenwicht van de persoonlijkheid van de mens. Werken aan het beheersen van gevoelens is een religieuze vereiste en een morele plicht. Allah s.w.t. zegt: «Wees geduldig tot het oordeel van jouw Heer en wees niet als hij die in de vis was toen hij vol ingehouden woede tot zijn Heer riep» 68/48. De boodschap is: mens wees niet zoals Yunus v.z.m.h. die door gevoelens van woede de relatie met zijn volk verbroken heeft. Ergernis krijgen door gedrag van anderen kan je gevoelens van woede versterken. In zo’n geval is het raadzaam om je gedachten af te wenden van dit verontrustende gedrag en het te vernieuwen door positieve gedachten. Onze gevoelens worden gevoed door onze gedachten en overtuigingen. Beheersing van onze gevoelens hangt af van ons vermogen om onze gedachten te kunnen vernieuwen. Dit proces is niet gemakkelijk maar ook niet onmogelijk. Wij, de kinderen van Adam, zijn met behulp van Allah s.w.t. in staat om onze gedachten en gevoelens te kunnen vernieuwen. Het is een vaardigheid die training en coaching vereist, totdat we onze gevoelens kunnen beheersen. Allah s.w.t. zegt: «Jullie die geloven! Wees standvastig voor Allah als getuigen van de rechtvaardigheid. Laat de afkeer van bepaalde mensen jullie er niet toe brengen niet rechtvaardig te zijn. Wees rechtvaardig, dat is dichter bij vroomheid» 5/8.
