De islam kwam met een voortreffelijk voorbeeld van barmhartigheid. De barmhartigheid behoort tot het hoogwaardigst gedrag. Barmhartig en genadevol behoren tot de namen van Allah, de Almachtige, en daarmee begint elke soera in de Koran. Rahmaan en Rahiem zijn twee namen die van het woord barmhartigheid zijn afgeleid. De islam moedigt zijn volgelingen aan om barmhartig te zijn en beveelt hen deze karaktereigenschap eigen te maken. De komst van de profeet Mohammed v.z.m.h. was een van de voorbeelden van de barmhartigheid van Allah s.w.t. voor de mensheid. In de Koran staat: «Wij hebben jou voornamelijk als barmhartigheid voor de wereldbewoners gezonden» 22/107. Sayyidoena Mohammed v.z.m.h. was de barmhartigste en de geduldigste mens. De principes van de islam zijn gebaseerd op barmhartigheid; dit geldt zowel voor primaire vraagstukken als secundaire en zowel voor geboden als verboden. Als we het principe van islam rondom de relatie tussen echtgenoten, omgang met ouders, kinderen, familieleden, buren en mensen in het algemeen bestuderen, dan zien we dat deze gebaseerd zijn op barmhartigheid. Allah s.w.t. zegt: «Wij hebben het boek aan jou neergezonden als een verduidelijking voor alles en als leidraad en barmhartigheid en verheugende tijding voor de moslims» 16/89. En sayyidoena Mohammed v.z.m.h. zei: « Allah schenkt geen genade aan degene die de mensen niet genadig behandelt» Bochari. De openbaring van Allah s.w.t. is verlichting, leidraad en barmhartigheid. Deze leidt tot genade, broederschap en succes. De openbaring van Allah s.w.t. is gebaseerd op verlichting en het opheffen van het ongemak voor mensen. Ook voor wat Allah s.w.t. heeft verboden, is genade. Door het vermijden van verboden zaken beschermt de mens zijn rijkdom tegen verlies, zijn geestelijke en lichamelijke gezondheid tegen ziektes en zijn gezin tegen negatieve gevolgen. Zoals Allah s.w.t. ons behandelt met mededogen en vrijgevigheid en ons vergeving schenkt, zo wil de Almachtige ook dat wij met mensen, dieren en de natuur met barmhartig moeten omgaan. Sayyidoena Mohammed v.z.m.h. zei: «De barmhartige schenkt genade aan degenen die genadig zijn. Als jullie de aardebewoners genadig behandelen, dan zal Degene Die in de hemel is jullie genade schenken» Aboe Daoud.

Barmhartig omgaan met ouders, echtgenoten en dieren

Onze ouders zijn de eersten die medeleven en mededogen nodig hebben en verdienen, vooral wanneer ze oud worden, geen kracht meer hebben en het gevoel van machteloosheid hen overspoelt. De aandacht voor de ouders staat letterlijk in de Koran als volgt: «Jouw Heer heeft bepaald dat jullie alleen Hem zullen aanbidden en goed moeten zijn voor de ouders. Als een van hen of beiden bij jou de ouderdom bereiken, zeg dan niet foei tegen hen, bejegen hen niet onheus en spreek vriendelijke woorden tegen hen» 17/23. Barmhartigheid ten opzichte van dieren manifesteert zich in verschillende islamitische heilige teksten. Over medeleven voor dieren vertelt sayyidoena Mohammed v.z.m.h. het volgende: «Een man was onderweg en kreeg te maken met een extreme dorst. Opgeven moment vond hij een waterput, hij klom erin om te drinken. Toen hij uit de waterput klom, zag hij een hond die zijn tong uit zijn bek liet hangen en vochtig zand likte van de dorst. De man zei: deze hond leed aan dezelfde dorst die ik had. De man klom de waterput weer in, vulde zijn schoen met water en gaf de hond te drinken. Allah beloonde hem en vergaf hem. De sahabah zeiden: worden wij dan beloond voor het behandelen van dieren. De profeet v.z.m.h. zei: voor elk levend wezen is er een beloning» Bochari. Op basis van barmhartigheid dienen we ons huwelijksleven te vestigen. De echtgenoten dienen een barmhartig hart voor elkaar te hebben. Barmhartigheid is de aantrekkingskracht van het huwelijksleven en sociale banden, waarin egoïsme verdwijnt en vervangen wordt door mededogen. Allah s.w.t. zegt: «Tot Zijn tekenen behoort dat Hij voor jullie echtgenotes uit jullie eigen midden geschapen heeft om bij haar rust te vinden. En Hij heeft liefde en barmhartigheid tussen jullie gebracht» 30/21.

Barmhartigheid tonen in de samenleving

De islam moedigt ons aan om onze samenleving in te richten waarin de vlaggen van barmhartigheid en tolerantie wapperen en die overschaduwd wordt door samenwerking en solidariteit. De Heilige Koran wijst ons in verschillende verzen op de weg die we moeten volgen om onszelf op te voeden, zodat we een zacht hart kunnen hebben, een fatsoenlijk karakter, beleefd gedrag en barmhartig kunnen zijn. Om dit te kunnen bereiken dienen we de volgende du’a van mensen van de grot herhaaldelijk te zeggen: «Onze Heer, schenk ons van Uw barmhartigheid en bereid ons uit onze toestand een goede uitweg» 18/10. Beste broeders en zusters. Onze samenleving heeft behoefte aan barmhartig gedrag en mededogen. Daardoor zullen we medelijden hebben met mensen die het moeilijk hebben en medeleven tonen voor hun verdriet. Barmhartigheid is een van de belangrijkste zuilen waarop de samenleving gesticht moet worden. Daardoor zal elk lid van de samenleving eenheid en verbondenheid kunnen voelen. Onze religie moedigt ons aan om aandacht te geven aan kwetsbare groepen. De groepen die compassie en aandacht verdienen zijn: zieken, ouderen en mensen die speciale voorzieningen nodig hebben. Zij zijn genade, naastenliefde, bezoek en du’a waard. Naastenliefde voor de medemens behoort tot een van de goede daden in de islam en het ontwikkeld in onszelf enorm veel rust. Sayyidoena Mohammed v.z.m.h. zei: «als je je hart zacht wil laten worden dan moet je voedsel aan arme mensen geven en aai over het hoofd van een wees kind» Ahmed. Een van de groepen die barmhartigheid en mededogen verdienen, vooral in deze tijd, zijn onderdrukte en gemarginaliseerde groepen. Zowel de islam als de humaniteit verplichten ieder om een prominente rol te spelen in het aandacht geven aan achtergestelde groepen, zodat zij van vernedering en bespotting worden verlost. Hedendaagse samenlevingen bestaan uit multiculturele groepen en godsdiensten. Er is geen sprake meer van een cultuur in onze moderne wereld. Allah s.w.t. zegt: «O mensen, Wij hebben jullie uit een man en een vrouw geschapen en Wij hebben jullie tot volkeren en stammen gemaakt opdat jullie elkaar zouden leren kennen. De voortreffelijkste van jullie bij Allah is degene die Allah toegewijd is» 49/13. De Heilige Koran benadrukt de eenheid van de menselijke oorsprong, maar Hij erkent het diversiteitsprincipe. De Koran al-Kariem benadrukt de noodzaak van wederzijdse kennismaking, onderling begrip en uitwisseling van voordelen. Het samenleven van culturen is een belangrijke factor voor sociale en economische ontwikkeling en voor het bevorderen van de hedendaagse beschaving. Culturele diversiteit vereist respect voor andere gewoonten en tradities. Fatsoenlijk gedrag is de basis waarop de islam de relatie tussen de mensen heeft opgebouwd. Allah s.w.t. zegt: «Verdelen zij soms de barmhartigheid van Hun Heer? Wij zijn het die onder hen hun levensbehoeften in het tegenwoordige leven hebben verdeeld en wij hebben sommigen van hen hogere rangen dan anderen gegeven opdat de een de ander in dienst neemt. Maar de barmhartigheid van jouw Heer is beter dan wat zij bijeenbrengen» 43/32

Foto van Melanie Stander