Allah s.w.t. zegt: «En Ayyoeb zei, toen hij tot zijn Heer riep: Mij heeft tegenspoed getroffen, maar U bent de barmhartigste van de barmhartigen. Wij verhoorden hem en Wij hieven de tegenspoed op waarin hij verkeerde. Wij gaven hem zijn familie terug en nog meer uit barmhartigheid van Ons en als vermaning voor de aanbidders» 21/83-84. Veel mensen worden getroffen door ziektes: sommigen worden vanzelf beter en anderen brengen dagen en nachten in een ziekenhuis door en worden onderworpen aan verschillende medische onderzoeken. Het hart van veel patiënten en van hun familie wordt gebonden aan de rol van artsen en aan een materialistisch wereldbeeld om de ziekte te behandelen. Veel mensen vergeten dat er een uur voor ieder is vastgesteld om dit leven te verlaten; dit moment kent geen uitstel. Een uur dat door Allah s.w.t. is bepaald. In de Koran staat: «wanneer hun tijd komt, zullen zij het geen moment uitstellen noch vervroegen» 16/61. In het geval van ziekte dient iedere moslim en moslima rustig te blijven, bewust van de situatie, positief en vol vertrouwen op Allah, de Almachtige. Allah s.w.t. zegt in de Hadieth Qodsi: «Ik ben zoals Mijn dienaar denkt dat ik ben. Ik ben bij hem wanneer hij Mij gedenkt» Moslim.. De medische kennis van de mens is beperkt. Er zijn situaties waarin de artsen machteloos staan; zij weten niet wat zij moeten doen of laten. In dit verband zegt Allah s.w.t. het volgende: «Wij zenden van de Koran neer die genezing en barmhartigheid zijn voor de gelovigen. De onrechtplegers lijden alleen maar meer verlies. Wanneer Wij de mens genade schenken, wendt hij zich af en gaat opzij. Maar wanneer hem het kwaad treft, is hij wanhopig. Zeg: ieder werkt naar zijn aard en jullie Heer weet het beste wie het betere pad volgt. Zij vragen jou over de geest. Zeg: de geest komt door de beschikking van mijn Heer en van de kennis is jullie slechts weinig geven» 17/82-85.
Waardig sterven
De gelukkigste mens op moment van sterven is degene die bewust is, vol berouw en volkomen gehoorzaam aan Allah, de Almachtige; omringd door mensen die hem/haar spirituele en morele steun kunnen bieden en helpen met het uitspreken van de geloofsbelijdenis (shahadah). De profeet v.z.m.h. zei: « Wie als laatste woorden spreekt: ‘Laa illaaha illallaah” (er is geen god die met recht aanbeden wordt dan Allah), die zal het Paradijs binnentreden» Aboe Daoud. Een waardige dood is een van de belangrijkste wensen van ieder mens. Het is onze plicht om patiënten in waardigheid te laten sterven: geen ingreep doen die alleen hun lijden verlengt en hun waardigheid schendt. In onze islamitische cultuur horen we veel over een waardig leven, maar helaas horen we weinig over een waardige dood. Doordat we aan het wereldse leven gehecht raken, laten we onze patiënten onnodig aangesloten op kunstmatige apparaten hoewel de medische prognose geen hoop meer biedt. Dan wordt op aandringen van familieleden de patiënt toch blootgesteld aan niet doelgerichte medische behandelingen en verlenging van nodeloos lijden. Het is beter om het advies van artsen en het palliatieve team te volgen en niet andersom. Sommige moslims gebruiken de Hadieth «Geen ongemak, noch ontbering, noch zorg, noch ziekte, noch verdriet en noch kwaad treft een gelovige, zelfs een doorn die hem prikt, echter vergeeft Allah hiermee zijn zonden» Bochari, als argument dat het lijden bij het leven hoort. Maar de bedoeling van de profeet v.z.m.h. is hier slechts de mensen die getroffen zijn door ellende te troosten. Over het thema overgave aan Allah s.w.t. heeft Imam Ahmed overgeleverd dat «Aboe Bakr tijdens zijn ziekte werd bezocht door een aantal mensen. Zij hebben hem aangeboden om een arts op te roepen. Hij zei: de Arts (Allah) heeft mij gezien. Zij zeiden: wat heeft tegen jou gezegd dan. Hij (Allah) zei: ik ben doeltreffend in wat ik wil» (Hilyat al-aouliyaae en Tabaqaat al-asfiyaae).
Emoties en het rouwproces
Waardigheid is een goddelijk geschenk aan de mens. Wij dienen de menselijke waardigheid te behandelen, zowel tijdens het leven als tijdens het stervensproces. De stervende dienen we te troosten met de genade van Allah, de Almachtige, Zijn vergeving, hem doen denken om istighfar te verrichten, zich overgeven aan Allah s.w.t. en een goede ontmoeting met Allah s.w.t. te wensen. Hierover zei de profeet v.z.m.h.: «wie ervan houdt om Allah te ontmoeten, Allah houdt ook van zijn ontmoeting en wie zich afkeert van de ontmoeting met Allah, Allah keert zich ook van zijn ontmoeting af» Bochari. We geloven dat Allah s.w.t. Degene is Die de mens het leven schenkt en Degene is in Wiens handen de dood is. Als de dood dichterbij komt, is niemand in staat om het uit te stellen. We vinden het heel moeilijk hoe hiermee om te gaan. We voelen ons gefrustreerd en teleurgesteld; dit kan resulteren in een emotionele explosie en woede. In veel gevallen komen die frustratie en boosheid op de rekening van dokters of verpleging. Degene die door de dood van een dierbare is getroffen, dient geduld te bewaren, vertrouwen in de zorg te hebben en zich te richten tot de goddelijke kracht. We moeten onze patiënten in de terminale fase niet onnodig laten lijden. Niet elke medische ingreep is in het belang van de patiënt. In geval van overlijden dienen we ons evenwicht te bewaren in de omgang met verdriet en emotie. We geloven allemaal dat de dood een goddelijk besluit is en Hij, de Almachtige, wijs in Zijn geboden. Verdriet en huilen horen bij het rouwproces, maar boosheid en woede op wie dan ook horen daar niet bij. Het is eigenlijk een vorm van ontkenning. Toen de zoon van de profeet v.z.m.h. kwam te overlijden zei Anas ibn Malik: de profeet v.z.m.h. ging naar binnen en nam zijn zoon Ibrahim, kuste hem en snuffelde. Later kwamen wij binnen en Ibrahim blies zijn laatste adem uit en de ogen van de profeet v.z.m.h. vulden zich met tranen. Abderrahman ibn ‘Aouf zei: O gezante van Allah! Jij huilt ook? De profeet v.z.m.h. zei: O ibn ‘Aouf, dit komt voort uit genade. Vervolgens kwamen meer tranen en zei de profeet v.z.m.h.: de ogen vergieten tranen en het hart doet pijn van verdriet, maar we zeggen alleen wat onze Heer behaagt. O Ibrahim, wij zijn zeer bedroefd door jouw afscheid» Bochari.
Foto van Ryan Cheng
