Tijdens het slapen dwaalt de mens in de wereld van dromen. De slaapwereld verschilt van nature met de wakkere wereld. De slaapwereld kent geen grenzen, zowel wat tijd betreft als plaats. In de droomwereld beleeft de mens momenten uit het verleden, heden en momenten van de toekomst. Het oog ziet, het oor hoort, de tong spreekt, de geest reist rond in de wereld van de verbeelding terwijl het lichaam stil en uitgestrekt ligt. In de slaap beleeft de mens momenten van geluk: hij ziet zichzelf in een prestigieuze positie in zijn omgeving, ontmoet zijn dierbaren, zowel de levenden als de doden; maar soms heeft hij vreselijke dromen die hem onrust en angst aanjagen. Het wordt ons duidelijk dat we dromen in vreugdevolle en angstaanjagende beelden kunnen onderscheiden. Veel mensen stellen de vraag over de betekenis van dromen en het gehalte van hun realiteit. Met betrekking tot dromen kunnen we twee groepen mensen onderscheiden: de eerste groep overdrijft in het omgaan met dromen. Dromen spelen een belangrijke rol in het bepalen van hun dagelijks leven en de toekomst. De tweede groep onderschat de dromen en beschouwt deze als een uitkomst van de dagelijkse ervaring. De betekenis van dromen zijn nog onbekend bij deskundigen. Zij verschillen in hun wetenschappelijke interpretatie over de betekenissen van dromen. Freud beperkte de betekenis van dromen tot de psychologische dimensie, dat wil zeggen: de droom is een gesprek met het zelf. Volgens hem komen dromen voort uit onze interne conflicten tussen onbewuste verlangens en menselijke inspanningen om deze te onderdrukken. Er is geen twijfel over het feit dat de Koran al-kariem en de soennah dromen hebben vastgelegd. Al-Koran al-kariem noemt in verschillende verzen diverse dromen van de profeten.

1. Als eerste is hier de droom van sayyidoena Ibrahim; hij droomde dat hij geroepen werd om zijn zoon als offer aan Allah s.w.t. te brengen. In de Koran staat het volgend vers: «O mijn zoon, ik heb in mijn droom gezien dat ik je offer, denk er eens over na, wat je ervan vindt. Hij zei: o vader, doe wat je is opgedragen, je zult zien dat ik ‘insha Allah’ wel zal verdragen» 37/102.
2. Als tweede is hier de droom van sayyidoena Youssef, vrede zij met hem. Hierover staat in de Koran al-kariem het volgende: «Toen Joessef tegen zijn vader zei: vader, Ik heb elf sterren, de zon en de maan gezien, ik zag ze zich eerbiedig voor mij neerbuigen. Hij zei: o mijn zoon, vertel je droom niet aan je broers, dan zouden zij een list tegen je beramen. Voorwaar de shaytaan is voor de mens een duidelijke vijand» 12/4-5.
3. Ten derde is hier de droom van de twee gevangenen die met sayyidoena Youssef in de gevangenis zaten. Hierover zegt Allah, de Almachtige: «Twee jongen mannen kwamen met hem de gevangenis in. Een van hen zei: ik zag mijzelf wijn persen en de ander zei: ik zag mijzelf brood boven mijn hoofd dragen waarvan de vogels aten. Verteld ons de uitleg ervan; wij zien dat u behoort tot degenen die goed doen» 12/36.
4. Ten vierde is hier de droom van de koning van Egypte in de tijd van Youssef, vrede zij met hem. In de Koran staat: «De koning zei: ik zag zeven vette koeien die door zeven magere werden opgegeten, zeven groene korenaren en andere die droog waren. O mensen, legt mijn droom uit, als jullie dromen kunnen uitleggen» 12/43.
5. En tenslotte is hier de droom van sayyidoena Mohammed v.z.m.h. betreft het terugkeren naar Mekka. Hierover zegt Allah, de Almachtige: «Allah heeft aan Zijn gezant de droom naar waarheid waargemaakt. Jullie zullen al-masdjid al-haraam veilig, met de hoofden geschoren en geknipt binnentreden» 48/27.

Waarom beleven we dromen als een ware gebeurtenis?

Veel mensen stellen de vraag: hoe het is mogelijk dat wij dromen beleven alsof het een ware gebeurtenis is? Voorspellen de dromen wat de toekomst voor ons nog verbergt? Als we de profetische Hadieth bestuderen, dan zien wij dat de uitspraken van de profeet v.z.m.h. drie soorten dromen onderscheiden:

1. dromen die door de engelen worden ingegeven (genaamd ware droom),
2. dromen die door de shaytaan worden ingegeven (genaamd valse dromen)
3. en tussen deze twee soorten dromen is het gesprek met het zelf in de slaap.

Het is een interactie van het zelf met haar dagelijkse bezigheden. Overdag is de mens gefocust op het bevredigen van zijn behoeften en het verlichten van zijn zorgen; vaak beleeft men deze wensen en zorgen ook in zijn slaap. Hierover zei de profeet vrede zij met hem: «Er zijn drie soorten dromen: een goede droom die afkomstig van Allah is, een verdrietige droom die door de shaytaan wordt ingegeven en een droom die afkomstig uit eigen gedachten is. Wie iets kwaad droomt, moet opstaan om de salaat te verrichten en de droom niet aan mensen doorvertellen» Moslim. In een andere Hadieth zei de profeet, vrede zij met hem: «Er zijn drie soorten dromen: sommige dromen zijn angstjagende scènes van de shaytaan, gericht op het veroorzaken van verdriet bij mensen, sommigen zijn zorgen waar iemand zich mee bezighoudt in zijn dagelijks leven en sommige dromen maken deel uit van de zesenveertig delen van het profeetschap» ibn Majeh. In de islamitische literatuur lezen we ook uitspraken van sayyidoena Mohammed v.z.m.h. waarin hij de oorzaken noemt van het ontstaan van dromen.

1. Als eerste noemt hij influisteringen van de shaytaan.
2. Als tweede noemt hij psychische klachten, vanwege de dagelijkse zorgen en wensen,
3. en als derde noemt hij dromen als aankondiging van goed nieuws door Allah s.w.t.

Wat kan ook leiden tot dromen is: het nemen van bepaalde medicijnen. Ziekte en angst kunnen ook leiden tot verontrustende dromen, nachtmerries en gevoel van onrust en spanning. De vraag die zich vaak opdringt bij mensen is: hoe kan ik omgaan met dromen? Kort gezegd, wat een persoon in zijn slaap beleeft, dat kan een goede droom zijn, die vreugde en genot brengt. De profeet v.z.m.h. schrijft de goede dromen aan Allah s.w.t. toe. Maar het kan ook een nachtmerrie zijn die een dromer laat schrikken. De profeet v.z.m.h. schrijft de nachtmerries aan de shaytaan toe. Degene die een slechte droom beleeft, de profeet v.z.m.h. adviseert hem of haar toevlucht te nemen tot Allah s.w.t. door te zeggen: “O Allah ik zoek toevlucht bij U tegen het werk van shaytaan en tegen slechte dromen”, «draait op een andere zijde» (Moslim) en dient drie keer aan zijn linkerzijde te blazen met zijn mond. De profeet v.z.m.h. beval aan degene die een slechte droom heeft, de salaat te verrichten en de droom voor zichzelf te houden en niet aan andere mensen door te vertellen. Sayyidoena Mohammed v.z.m.h. zei: «Een goede droom is van Allah, wanneer iemand van jullie een droom ziet waar hij blij mee wordt, dan moet hij deze aan niemand vertellen behalve degene van wie hij houdt. Wanneer hij een droom ziet waar hij een afkeer van heeft, dan moet hij zijn toevlucht nemen tot Allah tegen het kwaad van zijn droom en tegen het kwaad van shaytaan. Vervolgens blaast hij drie keer aan zijn linkerzijde en moet hij dit aan niemand vertellen, dan zal die hem geen kwaad kunnen doen» Bochari. Het is belangrijk voor een moslim en moslima niet veel waarde te hechten aan dromen en zijn of haar dagelijks leven en toekomst niet te laten beïnvloeden door dromen. Kortom, dromen kunnen vaak niet meer zijn dan influisteringen, negatieve emoties, zorgen en wensen uit ons dagelijks leven. Ons brein probeert onze dagelijkse ervaringen te verwerken waardoor we goed of eng kunnen dromen. «Er kwam tot de profeet v.z.m.h. een bedoeïen en zei: ik droomde dat mijn hoofd is afgehakt en ik volg hem. De profeet v.z.m.h. onderbrak hem en zei: vertel de influisteringen van de shaytaan tijdens jouw slaap niet door» Moslim.

Foto van Ash from Modern Afflatus