De islam kijkt naar de mens als geheel in al zijn fysieke, psychische en mentale aspecten. De gezondheid van het individu is de basis voor het bevorderen van ons bestaan, het verrichten van onze aanbiddingen en het doen van deugden en goede daden. Onze gezondheid vereist van ons zorg en preventie. In de Hadieth zei sayyidoena Mohammed ﷺ: «en heb je plichten ten opzichte van je lichaam» Moslim.
Het belang van reinheid en gezondheid in de islam
Onze mentale en fysieke gezondheid wordt beïnvloed door de factoren die om ons heen zijn, of deze factoren nu sociaal of natuurlijk zijn. In het belang van een gezond lichaam en een gezonde geest heeft de islam gezondheidsetiquette en preventieve maatregelen vastgelegd. In deze context zei sayyidoena Mohammed: «Bedekt de pannen en bindt de waterkannen dicht, want er is een nacht in een jaar waarin de pest neerdaalt. Het passeert geen onbedekte pan en geen waterkan of een deel van de pest zal erin neerkomen» Moslim.
Een schoon lichaam en reine kleding, plaats en omgeving zijn van groot belang om epidemieën en ziekten te voorkomen. In de Koran staat: «En Hij liet water uit de hemel over jullie neerdalen om jullie ermee te reinigen» 8/6. En in een ander vers staat ook: «en reinig jouw kleding» 74/4. Vanwege het belang van reinheid en schoonheid in het menselijk leven heeft de Almachtige Allah het als één van de beginselen van de aanbidding gemaakt. De mens is vatbaar voor psychische en lichamelijke ziekten. Om deze reden adviseerde sayyidoena Mohammed ﷺ ons het volgende: «vragen jullie Allah om vergeving en welzijn, want voorwaar, niemand heeft iets beter gekregen dan welzijn (al-‘afiya)» Tirmithi.
Dieet, beweging en uitscheiding van bedorven stoffen uit het lichaam zijn de basis voor een gezond lichaam. Sayyidoena Mohammed ﷺ zei hierover: « De mens vult geen vat dat erger is dan zijn maag » Tirmithi.
De profeet Mohammed vzmh over het belang van medische behandelingen en medicatie
Een medische behandeling is in veel gevallen noodzakelijk bij aandoening van vitale organen. Medische behandeling, spirituele begeleiding en vertrouwen in de gezondheidszorg vormen samen een belangrijke basis voor herstel. Hierdoor en door de genade van de Almachtige Allah herstelt de patiënt goed van de symptomen van de ziekte. Met betrekking tot medische behandeling zei sayyidoena Mohammed ﷺ: «Voor elke kwaal is er een remedie. Wanneer het medicijn de aandoening treft, geneest de patiënt met de toestemming van Allah, de Almachtige» Moslim. De profetische Hadith bevestigt de legitimiteit van een medische behandeling en bevestigt ook dat de medische behandeling een belangrijk middel is om het leven van mensen te redden. Het beschermen van het menselijke leven behoort tot de universele doelen van de islam (al-maqasied al-islamiya al-kulliyya). Zorgen voor een gezond lichaam en geest is een onderdeel van het islamitische geloof. Maar de vraag, die niet eenvoudig te beantwoorden is, is: Wat is de regelgeving over een medische behandeling in de islam?
3 Invalskhoeken op medische behandelingen vanuit de islamitische jurisprudentie
De islamitische regel over een medische behandeling varieert afhankelijk van de toestand van een patiënt en de gevolgen van een behandeling.
1. Een medische behandeling ondergaan is verplicht
Degene die de literatuur van de wetscholen (Fuqahaa’) bestudeert, vindt dat ondergaan van een medische behandeling een plicht kan zijn. Vooral wanneer de ziekte wordt overgedragen op anderen, zoals infectieziekten, of ziekten die tot een gezondheids- of sociale crisis kunnen leiden. In de Koran staat: «En stort jullie niet eigenhandig in de ondergang en doe goed. Allah bemint hen die goed doen» 2/149. Sayyidoena Mohammed ﷺ zei: «Men mag zichzelf geen kwaad doen en mag ook anderen geen schade toebrengen» Ibn Majeh.
2. Een medische behandeling ondergaan is een keus
In sommige gevallen is een medische behandeling naar keus (mubaah = toegestaan). Het betekent dat de patiënt een medische behandeling mag ondergaan, maar hij of zij mag die ook weigeren. Het verhaal van een vrouw die aan epilepsie leed, geeft ons een belangrijk inzicht hierover. De vrouw vroeg sayyidoena Mohammed ﷺ: «Ik krijg epileptische aanvallen en mijn lichaam raakt dan onbedekt; doe voor mij een du’a? Hij zei: als je wilt, verdraag je het en je wordt beloond met het paradijs en als je wilt, zal ik du’a voor je doen om te genezen. Ze zei: ik verdraag het, maar ik raak onbedekt, doe du’a voor mij zodat ik niet onbedekt raak. De profeet ﷺ deed toen een du’a voor haar» Moslim.
3. Een medische behandeling ondergaan is afgeraden
In sommige gevallen kan een medische behandeling afgeraden worden (makroeh). Vooral wanneer die niet het gewenste resultaat geeft of er hoge risicofactoren zijn voor complicaties en het genezingsproces illusionair is. Sommigen raden een medische behandeling af op basis van de volgende uitspraak van sayyidoena Mohammed ﷺ. Hij zei: «Zeventigduizend mensen van mijn volgelingen zullen het paradijs binnentreden zonder enige verantwoording af te hoeven leggen. De metgezellen vroegen hem: wie zouden dat zijn, O gezant van Allah? Hij zei: zij zijn degenen die geen brandmerken genezing ondergaan (al-kay) noch genezingsgebed aannemen en zij stellen hun vertrouwen in hun Heer» Moslim. Imam Abu Hamid Mohammed bin Mohammed Al-Ghazali schreef in zijn beroemde boek, Ihyaa’ oelóem ad-dien, dat er een aantal redenen zijn om een medische behandeling niet te ondergaan.
- De eerste reden is wanneer de patiënt heeft aangevoeld dat zijn levenseinde dichterbij komt of wanneer medici zien dat het sterfproces van een patiënt is aangebroken en dat doorbehandelen geen zin meer heeft.
- De tweede reden is dat de behandeling van de symptomen van de ziekte kansloos is en dat de patiënt geen verbetering laat zien. Gezondheidszorg speelt in veel gevallen een effectieve rol in de gezondheid van het lichaam en de ziektebestrijding, Maar wanneer de stervensfase is aangebroken ( al-adjal ) dan helpt geen enkele behandeling meer. In de Koran zegt de Almachtige Allah: «Wanneer hun tijd komt, zullen zij geen uur uitstellen noch vervroegen» 16/61. Toen Aboe Bakr as-Sadieq, moge Allah tevreden over hem zijn, ziek werd, werd tegen hem gezegd: «zullen we een dokter voor u roepen? Hij zei: De dokter keek me aan en zei: ik doe wat ik wil» Ihyaa’ oelóem ad-dien.
De islamitische geloofsleer vereist dat een patient de beschikbare medische behandeling ondergaat en zich tot de Almachtige Allah te wenden met smeekbede en tevreden te zijn met wat de qadar brengt en overtuigt te zijn in het gezegde van de Almachtige Allah: «Het kan zijn dat jullie afkeer van iets hebben dat toch goed voor jullie is» 2/216.
