De kernmerken van de islam zijn geschikt voor elk land, elk tijdperk en voor elke samenleving. De islamitische regels zijn altijd en overal flexibel. De islam komt met een visie die de mens van de afgrond van ondeugd weghaalt en naar waardigheid van de deugd brengt, van omgeving van vernedering naar de arena van waardigheid en van de wet van hebzucht naar de wet van de heer der werelden. Allah s.w.t. zegt: «Tot jou hebben we het Boek neergezonden als een verduidelijking van alles en als leidraad en barmhartig en goed nieuws voor de moslims» 16/89. De islam komt met vaste regels die niet beïnvloed kunnen worden door verandering van tijd of plaats en komt ook met regels die onderhevig zijn aan verandering van tijd en plaats. Al-Koran al-Kariem laat ons weten dat ons sociale en religieuze leven worden beheerst door onveranderbare aspecten en regels en door variabelen. Vaste regels die het denken van de mens en zijn benaderingen in het leven beheersen, hebben zowel betrekking op hemzelf als op zijn omgeving. Het naleven van de vaste regels zorgt ervoor dat de algemene doelstellingen (maqasies al-koliyya) voor de mens behouden blijven: het behoud van de fundamenten van religie die niet beïnvloed kunnen worden door de menselijke begeerte en fundamenten die de menselijke waardigheid beschermen tegen misbruik en vernedering. De algemene doelstellingen bieden de mens veiligheid en stabiliteit, zodat hij zich kan wijden aan de bevordering van het sociale en spirituele welzijn in de samenleving. De islamitische regels, zowel de vaste als de variabele, maken het islamitische gedachtegoed flexibel. Deze flexibiliteit maakt de islam in staat om overal en altijd aan de behoeften van het leven te voldoen. Een van de uitingen van de islam is dat hij middelen van vernieuwing heeft gefaciliteerd, zodat de interpretatie in elke situatie en op elke plaats voldoet. Om dit grote doel te kunnen bereiken, heeft Allah s.w.t. Koranverzen geopenbaard en heeft sayyidoena Mohammed v.z.m.h. wijze uitspraken gedaan. Ook hebben onze Schriftgeleerden door de eeuwen heen strike regels opgesteld die oog hebben voor de behoefte van de mensen in alle situaties. Onder deze categorie vallen de volgende regels: nood staat verboden toe, het lijden dient verwijderd te worden, het minste van twee kwaden moet gekozen worden om het zwaarste te vermijden, ongemak is een wezenlijke argument voor verlichting, het afweren van kwaad heeft voorrang boven het bevorderen van belang en oog hebben voor calamiteiten.
Preventiemaatregelen vanuit de Islam
De islam heeft principes vastgelegd om het leven van mensen, dieren en van de natuur te beschermen. Voor dit nobele doel – namelijk verspreiding van epidemieën en ziektes te voorkomen- openbaart Allah s.w.t. Koranverzen waarin wordt verwezen naar het nemen van preventieve maatregelen genomen. In eenduidige Koranverzen verbiedt al-Koran al-Kariem mensen hun leven in gevaar te brengen. Allah s.w.t. zegt: «en doodt jullie zelf niet. Allah is voor jullie barmhartig» 4/29. Allah s.w.t. zegt ook: «en stort jullie niet eigenhandig in de ondergang, en doet goed. Allah bemint hen die goed doen» 2/195. In de volgende Hadieth legt sayyidoena Mohammed v.z.m.h. ook de nadruk op het beschermen van het leven: «doe geen kwaad en vergeld geen kwaad met kwaad» Ibn Mejeh. In de tijd van siyyidoena Mohammed v.z.m.h. brak de pest uit. Als gevolg ervan heeft hij het principe van quarantaine voorgesteld als een preventieve maatregel tegen het verspreiden van de ziekte. Hij zei: «Als u hoort dat de pest is uitgebroken in een land, ga er dan niet heen en als deze uitbreekt in een land waar u bent, ga vandaar dan niet weg» Bochari. Door middel van deze Hadieth bevestigt sayyidoena Mohammed v.z.m.h. een van de essenties van de islam die ook in de Koran al-Kariem wordt benadrukt, namelijk het beschermen van het leven. In de Koran al-Kariem staat: «Derhalve hebben Wij aan de Israëlieten voorgeschreven dat wie iemand doodt, is alsof hij de mensen gezamenlijk heeft gedood en dat wie iemand laat leven is alsof hij de mensen gezamenlijk heeft laten leven» 5/32. Uit de jurisprudentie van sayyidoena Omar ibn al-Khataab, moge Allah tevreden over hem zijn, leren we hoe we ons tegen een epidemie kunnen beschermen en welke verbinding dit heeft met het geloof in al-qadar? In deze casus lopen de redeneringen van mensen uiteen en zijn hun meningen verdeeld. De visie van Omar verschaft ons meer duidelijkheid betreft de relatie tussen al-imaan bil-qadar en preventief omgaan met epidemieën. Ibn ‘Abbaas, moge Allah tevreden over hem zijn, vertelt dat «Omar ibn al-Khattaab, moge Allah tevreden over hem zijn, onderweg was naar as-Sham. De bevelhebbers ontvingen hem buiten het gebied van as-Sham en vertelden hem dat hier een epidemie was uitgebroken. Nadat Omar zijn metgezellen had geraadpleegd, besloot hij om terug te gaan naar Medina en het land waar de epidemie was uitgebroken te vermijden. Toen zei ‘ubeidah ibn al-Jarrah tegen Omar: ontvlucht je de qadar van Allah! Omar antwoordde hem: we vluchten van de qadar van Allah naar de qadar van Allah» Bochari.
Foto van M. Sanchez
