Elk kosmisch fenomeen dat het menselijk bestaan beïnvloedt met lijden en dood, roept een reeks discussies op, zowel op het niveau van het geloof als op het niveau van moraal. Wanneer we in paniek raken door een angstaanjagende gebeurtenis, zoals een verwoestende aardbeving of een dodelijke epidemie, barsten er existentiële vragen en religieuze uitspraken los. Het is in onze islamitische cultuur doorgedrongen dat goede gebeurtenissen de goede mensen treffen en de slechte ervan de slechte mensen. Met andere woorden, de kosmische verschijnselen doen zich voor om goede mensen te belonen met goede gevolgen, en slechte mensen te straffen met slechte gevolgen. Deze logica komt niet overeen met de essentie van de islamitische principes en is in tegenspraak met de geest van al-Koran al-Kariem en de uitspraken van sayyidoena Mohammed ﷺ.
De koran over natuurlijke verschijnselen
In feite dragen de kosmische verschijnselen veel van de ongeziene goddelijke vragen in zich. De mens is in principe niet in staat de feiten ervan te achterhalen. Deze vragen kunnen we niet beantwoorden door middel van niet-eenduidige Koranverzen of Hadieth, noch door middel van de Koran- of Hadieth-verhalen die specifiek zijn voor een specifieke gebeurtenis. Het leven is, volgens het beeld dat al-Koran al-kariem schetst, vol met verschillende tegenspoed die zowel vromen als zondaars kunnen overkomen. In al-Koran al-Kariem staat: «Wij zullen jullie op de proef stellen met iets van vrees, honger en tekort aan bezittingen, levens en vruchten, maar verkondig het goede nieuws aan hen die geduldig volharden. Die als onheil hen treft zeggen: wij behoren aan Allah toe en tot Hem zullen wij terugkeren. Zij zijn het met wie hun Heer mededogen heeft en erbarmen; zij zijn het die het goede pad volgen» 2/154-156.
Aardbevingen
Een aardbeving is een natuurlijk kosmisch fenomeen die het gevolg is van een geologische activiteit die plaatsvindt volgens de goddelijke wetten. De aarde draait met een strakke regelmaat rond de zon, en het lijkt kalm en stil, maar binnenin zijn er intense ongeregeldheden en uitbarstingen. Aardbevingen en andere geologische interacties op aarde bestaan al sinds dat Allah s.w.t. de aarde schiep. Aardbevingen, epidemieën en orkanen behoren tot de tekenen van Allah s.w.t. waar de Heilige Koran onze aandacht op vestigt. Allah s.w.t. zegt: «En tot Zijn tekenen behoort dat Hij de winden als verkondigers van goed nieuws uitzendt opdat Hij jullie van zijn barmhartigheid laat proeven, opdat de schepen op Zijn bevel varen en opdat jullie streven naar een gunst van Hem; misschien zullen jullie dank betuigen» 30/45. Het lijdt geen twijfel dat aardbevingen en orkanen behoren tot de kosmische fenomenen die harten van mensen het meest raken, groot verdriet en angstaanjagende taferelen veroorzaken.
Zonsverduistering
Sayyidoena Mohammed ﷺ. benadrukte deze tekenen in verschillende uitspraken van hem. Op de dag dat Ibrahim, de zoon van sayyidoena Mohammed ﷺ, overleed, deed zich een kosmisch verschijnsel voor, namelijk een zonsverduistering. De metgezellen, moge Allah tevreden met hen zijn, zeiden: De zon verduisterde vanwege de dood van Ibrahim. Toen sprak sayyidoena Mohammed ﷺ de metgezellen toe om dit beeld dat zich onder hen begon te verspreiden te corrigeren. Hij zei: «De zon en de maan zijn tekenen van Allah. Ze verduisteren niet vanwege de dood of het leven van iemand. Als jullie het zien, richtten jullie tot Allah met du’ae en verrichtten jullie de salaat totdat de zonsverduistering voorbij is» Bochari. Sayyidoena Mohammed ﷺ vertelde ook over een reeks kosmische fenomenen dat onze wereld zal ondergaan. Hij zei: «Het uur zal niet aanbreken voordat de kennis verloren gaat, aardbevingen zullen vermenigvuldigen, de tijd zal snel voorbijgaan, de chaos zal verschijnen, de moorden zullen veelvuldig worden en geld zal onder jullie in overvloed aanwezig zijn» Bochari.
Een natuurlijk verschijnsel of een straf van Allah?
De Koran verzen en de uitspraken van sayyidoena Mohammed ﷺ wijzen erop dat de kosmische verschijnselen natuurlijke toestanden zijn die plaatsvinden volgens de goddelijke wetten. Dit is niet in tegenspraak met de wil van de Almachtige Allah, waarbij wanneer Hij iets wil, Hij er tegen zegt: “Wees”, en het is. Dit neemt ook niet weg dat er tegenspoed kan ontstaan als gevolg van de schendingen van de goddelijke verboden en geboden. Het is waar dat we in al-Koran al-Kariem lezen over de tragiek die de vroegere volkeren trof vanwege hun grensoverschrijdingen en onderdrukkingen. Maar het probleem ligt in het generaliseren van wat de mensen van ‘Ad en Huud en anderen is overkomen naar iedereen die getroffen wordt door een kosmische catastrofe. De oorzaken van aardbevingen kunnen onderverdeeld worden in:
- natuurlijke oorzaken die volgens de goddelijke wetten kunnen optreden
- en niet-natuurlijke die door menselijk handelen worden veroorzaakt waardoor het evenwicht van de aardkorst wordt verstoord, zoals kernproeven en het boren naar olie- en gasbronnen in de diepten van de aarde en zeeën. En hoge gebouwen zijn risicovol in het aardbevingsgebied.
Allah s.w.t. heeft het universum aan de mens onderworpen en Hij maakte hem tot khaliefah (plaatsvervanger) om het universele systeem te behouden en om te werken aan de wederopbouw ervan en niet aan zijn vernietiging. In al-Koran staat: «En tot Zijn tekenen behoort dat Hij jullie de bliksem toont, om hoop en vrees op te wekken. En Hij laat het water uit de hemel vallen en daarmee doet Hij de aarde na haar dood herleven. Waarlijk, hierin zijn zeker tekenen voor mensen die begrijpen» 30/24.