De menselijke waardigheid en rechten worden in de islam beschouwd als grondbeginsels van universele waarden. Deze kernwaarden verdienen bij Allah, de Almachtige eerbetuiging en waardering. Allah s.w.t. zei: ﴾Wij hebben de kinderen van Adam geëerd en Wij hebben hen op het vasteland en op de zee gedragen en Wij hebben met goede dingen in hun onderhoud voorzien en Wij hebben hen duidelijk verkozen boven velen van hen die Wij geschapen hebben﴿ 17/70. Één van de fenomenen van menselijke waardigheid is dat Allah s.w.t. mensen met een gezond verstand heeft geschapen om hun leefstijl in balans te houden en constructief te handelen. Daarmee kan de mens een waardig leven voor zichzelf verzekeren en een stralende toekomst voor zijn samenleving vormen. Een verstandig mens kent ten eerste zijn plicht ten opzichte van zichzelf. Hierdoor beschermt hij zichzelf tegen elk ondoordacht gedrag en voedt zichzelf op door goede eigenschappen. Vriendelijkheid, respect en vergeving zijn het resultaat van goede eigenschappen. Door middel van dit gedrag vindt de mens acceptatie bij zijn medemens en verdient ook bij Allah s.w.t. beloning. In de Koran zegt Allah, de Almachtige: ﴾Op de Dag dat iedere ziel aanwezig vindt wat zij van het goede verricht heeft en wat zij van het kwade verricht heeft﴿ 3/30. Ten tweede weet hij zijn plicht ten opzichte van zijn samenleving. Hij zet zich in om het goede te verspreiden in zijn samenleving, de rechtvaardigheid en veiligheid te bevorderen en haar tegen immoraliteit te beschermen. Hiermee geniet de mens van het leven en komt de rechten van Allah s.w.t. na. Ten derde weet hij zijn plicht ten opzichte van zijn schepper. Hij betreedt noch de verboden gebieden van Allah s.w.t. noch veronachtzaamt zijn geboden. Onze profeet Mohammed v.z.m.h. heeft de nadruk gelegd op deze belangrijke normen en waarden. Want het zijn de steunpilaren van een goed leven zowel in dit leven als in het Hiernamaals. Deze normen en waarden helpen ons om ons gedrag te corrigeren, ons leven te verbeteren en tevredenheid van Allah s.w.t. te verdienen. De edele Koran benadrukt in de volgende Aya (koran vers) het belang van de gehoorzaamheid van Allah s.w.t. en van zijn gezant Mohammed v.z.m.h. ﴾ Jullie die geloven! Geeft gehoor aan Allah en de gezant, wanneer Hij jullie oproept tot wat jullie leven geeft ﴿ 8/24. Gehoor geven aan de oproep van Allah s.w.t. laat de mens met wijsheid omgaan met de werkelijkheid. Het gaat om de werkelijkheid van een mens die uit een lichaam, ziel en verstand bestaat. Zowel het lichaam als de ziel en het verstand hebben behoeften. Het lichaam verlangt voordurend naar materialistische behoeften, de ziel naar spirituele behoeften en het verstand naar kennisbehoeften. Degene die de behoeften van deze drie menselijke componenten nakomt, bereikt evenwichtigheid zowel in zijn opvattingen als in zijn gedrag. Sayyidoena Rassoelo Allahi v.z.m.h. heeft ons geleerd in alles en altijd rechtvaardig te handelen, ook in onze omgang met eten. De profeet v.z.m.h. zei: « Eet, drink, draag kleding en geef sadaqa zolang u verspilling en arrogantie vermijdt » Ibn Mejeh. De profeet Mohammed v.z.m.h. Verbiedt verspilling om de andere rechten niet te verwaarlozen. In een van zijn uitspraken benadrukt hij om de evenwichtigheid te bewaken. Het evenwicht houden tussen lichaam, ziel en verstand verhoogt de kwaliteit van ons leven. Hij zei: « De mens vult geen vat dat erger is dan zijn maag. Een paar hapjes zijn voor de zoon van Adam genoeg om zijn rug recht te houden. Maar als het niet onvermijdelijk is, laat hem dan een derde voor zijn eten, een derde voor zijn drinken en een derde voor zijn ademhaling » Tirmidhi.
Constructief handelen volgens de Koran
Zorgvuldig omgaan met de werkelijkheid betekent niet dat wij de feiten onbeperkt aanvaarden en ook niet dat wij ons er onbeperkt tegen blijven verzetten. Maar het betekent wel dat wij met scherpzinnigheid en wijsheid omgaan met de feiten, het goede bevorderen en het kwaad bestrijden. We aanvaarden precies datgene wat goed is voor onze samenleving en laten achterwege datgene wat kwaad toebrengt. In ons midden hebben we een rijke erfenis aan islamitische literatuur. Daarin zijn hoogwaardige normen en waarden datgene dat ons beschermt tegen dwaling en ontsporing van normale menselijke waarden. De normen en waarden die in de heilige boeken zijn beschreven en waarvoor de profeten zijn gezonden. De islam leert ons met een gematigd oog naar de feiten te kijken. Allah s.w.t. beschrijft de moslims als gematigden. ﴾Zo hebben Wij jullie gemaakt tot een gematigd natie﴿ 2/143. De profeet v.z.m.h. is een goed voorbeeld voor ons. Hij vond in Mekka en Medina een samenleving die door polytheïsme werd gedomineerd en door bijgeloof werd geregeerd. De onrechtvaardigheid en dwaling overheersten hun gedrag, maar er was ook iets van het goede en deugd in hun samenleving. De profeet v.z.m.h. heeft zich tot het uiterste ingespannen om de afgekeurde situatie te veranderen en goede vast te stellen. Allah s.w.t. benadrukt in de Heilige Koran het belang van verlichting en wijsheid. Hij, de Almachtige, zegt: ﴾Allah leidt daarmee wie Zijn welbehagen navolgen op de wegen van vrede, brengt hen met Zijn toestemming uit de duisternis naar het licht en leidt hen op een juiste weg﴿ 5/16. Sayyidoena Rassoelo-Allahi v.z.m.h. sprak mensen met wijsheid en zachtheid toe. Hij sprak hun verstand aan op hun gevoelens, volgde precies de Koranische methode. Allah s.w.t. zegt: ﴾Roep op tot de weg van jouw Heer met wijsheid en goede aansporing en twist met hen op de beste manier) 16/124. Positief en constructief omgaan met de werkelijkheid geeft kracht om veranderingen in goede banen te leiden. Verandering behoort tot één van de natuurlijke wetten. Accepteren van negatieve feiten zonder te streven naar verandering is onverenigbaar met de aard van de wetten van het leven; hetgeen Allah s.w.t. heeft geopenbaard. Streven naar een beter leven is een gewenst doel zowel van de islam als van de rede. Allah s.w.t. zegt: ﴾Allah verandert de toestand van een volk niet, totdat zij hun eigen toestand veranderen﴿ 14/11.
Methoden om de realiteit constructief te veranderen
De verstandige mens met een zuivere ziel werkt hart en vol hoop om zijn sociale leven te verbeteren. Opnieuw zijn geest, ziel en gedrag op te voeden door middel van de Koranische methode. Maar hier rijst de vraag, hoe kunnen we onze werkelijkheid veranderen? De menselijke situaties zijn niet helemaal onmogelijk te veranderen en ook geen Qadar (lot, voorbeschikking) waar je niets aan kunt doen. Uit de studie van de islamitische geschiedenis nemen we de veranderingen die de islam heeft gebracht waar. Hoe de arabieren waren voor de islam en hoe zij daarna zijn geworden. Zij hebben opnieuw veel van hun opvattingen en gedrag veranderd. De kracht van hun wil en interactie met de Koran heeft hen ten eerste bewogen om zichzelf te hervormen. Ten tweede om de deugd in de samenleving te verspreiden. Ten derde om ondeugden en bijgeloof te bestrijden. En tenslotte om eind te maken aan onrecht en ongelijkheid onder mensen. De overgave aan de werkelijkheid is een zwakte en vernedering. De menselijke principes en de islam weigeren dit gedrag. Beste moslim en moslima; spant u zich in om onaangename situaties te veranderen naar een betere. Allah s.w.t. zegt: ﴾ En zeg: doet maar, Allah zal wel zien wat jullie doen en Zijn gezant en de gelovige ook. En jullie zullen tot de kenner van het verborgene en het waarneembare worden teruggebracht. Hij zal jullie dan meedelen wat jullie aan het doen waren﴿ 9/105. Allah s.w.t. vertelt ons in de Koran het voorbeeld van thoe al-Qarneini: ﴾Zij zeiden: O dhal Qarneini (met twee horens), Ya’djoedja en Ma’djoedja (hagog & magog) zijn verderfzaaiers op aarde. Zullen wij jou een vergoeding geven dat jij tussen ons en hen een barrière maakt? Hij zei: De macht die mijn Heer gegeven heeft is beter. Helpt mij maar krachtig, dan zal ik tussen jullie en hen een wal opwerpen. Breng mij brokken ijzer. Toen hij het dan tussen beide hellingen even hoog had opgestapeld zei hij: Blaas! Toen hij er dan een vuur van gemaakt had, zei hij: Breng mij gesmolten koper om er overheen te gieten. En zij konden er niet overheen komen noch een bres erin slaan. Hij zei: dit is een barmhartigheid van mijn Heer. Wanneer de toezegging van mijn Heer, dan maakt Hij hem met de grond gelijk. En de toezegging van mijn Heer is waar﴿ 18/94-98. Thoe al-qarnein heeft de droevige situatie van een volk niet geaccepteerd en nam het initiatief om het te veranderen. Hij heeft een stevige muur gebouwd om een eind te maken aan de bedreiging van Ya’djoedj en Ma’djoedj. Passief blijven toekijken zonder enig actie om de negatieve situaties te veranderen, is een van de gedragingen die ambities vernietigen. Passiviteit leidt tot toename van somberheid en mislukking; geen ambitie betekent geen succes. Beste moslim en moslima wees ambitieus in het leven en verspreidt het goede. De ambitie doet zin voor initiatief en doorzettingsvermogen herleven. Iemand zei: «Als het werk niet lovenswaardig is dan is passiviteit de bron van het kwaad. Laat jezelf niet leeg zijn van bezinning en je kind van opvoeding. Want een leeg hart verlangt naar het kwaad en een lege hand naar de zonden ».
